Yumurtalık Kisti Tedavisi

Yumurtalık Kisti Nedir?

Yumurtalıkta oluşan, içi sıvı ya da farklı doku ile dolu keseciklere verilen isimdir. Özellikle üreme çağındaki kadınlarda sık görülür. Bir ya da daha fazla sayıda olabilirler. Büyüklükleri değişkendir. Çoğu zaman tedavi gerektirmeden kendiliğinden kaybolurlar. Üreme çağındaki kistlerin çoğu iyi huylu iken, daha ileri yaşlardaki kistlerde kanser olma ihtimali daha fazladır.

Çoğu kist hiç belirti vermeyebilir. Bazı kistlerde hareketle artan ağrı görülebilir.Bazı kistler ise kendi etrafında dönerek (torsiyon),şiddetli karın ağrısına yol açabilir.Karın içine kanama, kist torsiyonu ya da kistin patlaması sonucu, bazen şiddetli ağrı ile başvuran hastalarda,acil cerrahi tedavi gerekebilir. Genellikle kistlerin tanısı ultrasonografi ile mümkündür. Evli hastalarda transvajinal ultrasonografi yapılırken, bekar hastalarda karından abdominal ultrasonografi yapılır. Ultrasonografi ile kistin şekli, büyüklüğü, yerleşim yeri ve içeriği, ses dalgaları kullanılarak belirlenebilir. Bazı durumlarda laporoskopi denilen bir yöntemle, karın içine kamera yardımıyla bakılarak kistin tanısı ve tedavisi mümkün olur.

Özellikle menopoz sonrası hastalarda, Ca 125 adı verilen bir kan testi yardımı ile, kistin kanser içerip içermediği anlaşılabilir. Ancak menopoz öncesi hastalarda, pek çok farklı durum, bu kan testinde yükselmeye yol açabilir ve bu nedenle kanser tanısı için kullanımı çok uygun değildir.

Kistlerin tedavisinde, özellikle de üreme çağındaki hastalar için,genelde ilk seçenek, kombine doğum kontrol haplarıdır. Aslında etkisi genelde kistin kaybolmasından ziyade, yeni kist oluşumunu azaltmasıdır. Eğer büyük ya da semptomatik bir kistse, cerrahi tedavi önerilebilir. Genellikle cerrahi kararında ve cerrahinin şeklinde, kistin tipi ve büyüklüğü, hastanın yaşı ,çocuk sahibi olma isteği ve kistle ilgili belirtiler önemli rol oynar.

Genellikle yumurtalık alınmadan kistin çıkarılması hedeflenir. Ancak bazı durumlarda bir ya da her iki yumurtalığın çıkarılması gerekebilir. Kist ameliyatı açık ya da kapalı yöntemle yapılabiir. Hangi cerrahi şekli nin uygun olduğu hastadan hastaya değişiklik gösterir.

Yumurtalıklar kadınlarda kasık bölgesinde sağ ve solda birer adet olarak bulunur. Görevi her ay yumurtlamayı sağlamak ve östrojen ve progesteron adlı hormonları salgılamaktır. Bazen yumurtalıklarda içi su dolu zararsız kesecikler oluşabilir. Çoğu durumda bu kesecikler hiç belirti vermeyebilir, bazı durumlarda ise ağrı yapabilir. Her kadında hayatında en az bir kez bu tür bir kist oluşabilir.

Yumurtalık Kisti Nelerdir?

Kistler hücre yapısına göre farklı isimler alırlar. Bunlar içerisinde en sık görülenleri, folikül kistleridir.

Folikül Kistleri: Adet döngüsü boyunca, yumurta, folikül adı verilen, içi su dolu bir kesecik içerisinde büyür. Bu kesecik yumurtalık içerisinde bulunur. Çoğu zaman yumurta atılması sırasında bu kesecik çatlar ve yumurtayı, yumurtalık dışına bırakır. Ancak nadiren, kesecik çatlamayarak, folikül kistine dönüşebilir. Bu durumda kist farklı boyutlarda olabilir.

Korpus Luteum Kistleri: Çoğunlukla yumurta atıldıktan sonra, folikül kesesi kaybolur. Ancak bazen folikülün kesesi kendini onarıp,içinde daha fazla sıvı birikmeye devam ederse ,buna korpus luteum kisti adı verilir.

Dermoid Kistler: Saç, yağ, kıkırdak ve diğer dokuları da içerebilen, çeşitli boyutlara büyüyebilen yoğun içerikli kistlerdir. İçeriklerinin olması nedeniyle torsiyon riski daha fazladır.

Endometrioma Kistleri: Normalde,rahim iç duvarında olması gereken dokunun, yumurtalık üzerinde bir kapsül içerisinde bulunmasına verilen addır. Koyu kahverengi sıvı içeriğinden dolayı, halk arasında çikolata kisti olarak adlandırılır.

Polikistik Over Sendromu: Yumurtalık dokusu içerisinde çok sayıda folikül bulunması ile karakterize ,genetik kökenli bir hastalıktır. Yumurtlama düzensizliği ve buna bağlı adet düzensizliği, tüylenme, sivilcelenme ve gebe kalma zorluğu gibi çeşitli hormonal düzensizlik belirtileri görülebilir.

Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri

Çoğu zaman hiçbir belirti olmadan kistler kendiliğinden düzelebilir. Ancak diğer durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Karında şişlik ve gaz.
• Ağrılı barsak hareketleri.
• Adet öncesi ve sırasında kasık ağrısı.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı.
• Bel ve bacak ağrısı.
• Memede hassasiyet.
• Bulantı, kusma.

Aşağıdaki gibi ciddi belirtilerin varlığında, acil tıbbi müdahele gerekebilir:

• Keskin ve şiddetli kasık ağrısı.
• Ateş yükselmesi.
• Baş dönmesi ve baygınlık.
• Hızlı nefes alma ve çarpıntı.

Yukarıdaki belirtilerin varlığı, kistin batın içine patlaması ya da torsiyon (kendi etrafında dönmesi) anlamına gelebilir.

Yumurtalık Kisti Komplikasyonları

Çoğu yumurtalık kisti iyi huyludur ve tedavi edilmese de kendiliğinden yok olur. Bunlar genellikle belirti de vermezler. Ancak nadiren, doktorunuz rutin muayene sırasında kanser hücresi içeren bir kist yakalayabilir.

Kistlerle ilgili diğer bir sorun, over kisti torsiyonudur. Torsiyon genellikle büyük bir kistin yumurtalığı kendi etrafında döndürmesi ya da yerinden uzaklaştırması ile oluşan, kan akımının bozulması durumudur. Hızla tedavi edilmediği takdirde, kan akımı bozulması nedeniyle, yumurtalık hücreleri geri dönüşsüz olarak ölür. Jinekolojik acil cerrahilerin yüzde üçünü torsiyon ameliyatları oluşturur. Cerrahi acillerden bir diğeri de kist patlamasıdır. Batın içi kanama ve şiddetli ağrıya sebep olur. Enfeksiyon riskini artırır ve tedavi edilmediği takdirde, hayati tehlike riski taşır.

Yumurtalık Kisti Tanısı

Rutin bir muayene sırasında bazen doktor tarafından yapılan elle muayenede kist farkedilebilir. Bu durumda ultrasonografi ile tanıyı kesinleştirmek gerekecektir. Ultrasonografi ile mauyenede ses dalgaları yardımı ile iç organların görüntülenmesi mümkündür. Bu muayene evli kişilerde vajinal yolla, bekarlarda ise idrara sıkışık olarak karından yapılabilir. Bu muayenede kistin büyüklüğü, yeri, şekli ve içeriği hakkında fikir sahibi olunur. Bazı özel durumlarda, bilgisayarlı tomografi, MRI gibi görüntüleme yöntemlerini kullanmak gerekebilir.

Çoğu kist kendiliğinden kaybolduğu için,başlangıçta size tedavi önerilmeyebilir. Bunun yerine ilaçsız takip ve belli bir süre sonra ultrasonografi ile kontrol önerilebilir. Eğer kist boyutu bir süre sonraki kontrolde aynı ise ya da büyüme varsa,ek kan testler önerilebilir. Örneğin gebelik testi, hormonların düzenli çalıştığından emin olmak için hormon testleri ya da Ca 125 adlı bir kanser belirteci kanda değerlendirilebilir.

Yumurtalık Kisti Tedavisi Ankara

Özellikle büyüme ya da boyut değiştirmeme durumunda, kistin küçülmesi için ilaç tedavisi ya da cerrahi önerilebilir.

Doğum Kontrol Hapları: Tekrarlayan kistler için doğum kontrol hapları önerilebilir.Bunlar yumurtlamayı baskılayarak,genelde yeni kist oluşumunu engeller.Aynı zamanda yumurtalık kanseri riskini de azaltırlar. Genel olarak yumurtalık kanseri görülme sıklığı, menopoz sonrası kadınlarda daha fazladır.

Laporoskopi: Genellikle kanser ön tanısı olmayan ve daha küçük kistler için tercih edilen bir cerrahi yöntemdir. Genel anestezi altında, göbek deliğinden kamera ile girilerek görüntüleme eşliğinde kapalı yöntemle kist çıkarılabilir.

Laparatomi: Genelde daha büyük ya da kanser şüphesi olan kistler için açık ameliyat tercih edilir. Kapalı ameliyata göre daha büyük bir kesiden kist çıkarılarak, ameliyat sırasında patolojik (frozen) inceleme yapılır. Kanser durumunda, cerrahi genişletilerek, her iki yumurtalık ve rahim de çıkarılır. Ayrıca lenf bezleri de alınarak evreleme cerrahisi yapılır yani kanser hastalığının ne kadar ilerlediğine bakılır.

Yumurtalık Kisti Önlenebilir mi?

Yumurtalık kisti oluşumu engellenemez. Ancak rutin jinekolojik kontrollerde erken tanı koymak mümkündür. İyi huylu yumurtalık kistleri, yumurtalık kanserine dönüşmez.Ancak kist belirtileri varlığında, mutlaka doktor tarafından muayene ile kanser şüphesi araştırılmalıdır. Özellikle aşağıdaki belirtilerin varlığında, en kısa zamanda doktora başvurmak gerekir:

• Adet düzeninde değişiklik.
• Geçmeyen kasık ağrısı.
• İştahsızlık.
• Açıklanamayan kilo kaybı.
• Karında dolgunluk hissi, şişlik.