Amenore Nedir?
Arka arkaya 3 defa adet görmeme ya da genç kızlarda 15 yaşına kadar adet görmeme durumu amenore olarak adlandırılır. Üreme çağında amenore varlığında ilk akla gelmesi gereken durum hamileliktir. Ayrıca bazı hormonal bozukluklar, ilaç yan etkileri gibi durumlar da amenore sebebi olabilir.
Altta yatan sebebe bağlı olarak, bazen eşlik eden aşağıdaki gibi başka belirtiler bulunabilir;
- Göğüsten süt gelmesi,
- Saç dökülmesi,
- Başağrısı,
- Görme bozuklukları,
- Yüzde anormal tüylenme,
- Kasık ağrısı,
- Akne (sivilce).
Adet Görememe Nedenleri
Doğal Sebepler: Amenorenin doğal sebepleri gebelik dönemi, emzirme dönemi ve menopozdur.
Doğum Kontrol Yöntemleri: Bazen doğum kontrol hapı kullanımı sırasında kadınlar adet görmeyebilir. Hatta ilacı bıraktıktan sonra da, bir süre adetler normal düzenine dönmeyebilir. Ayrıca enjeksiyon, cilt altı implant gibi hormonal doğum kontrol yöntemleri ve hormonlu spiral kullanan kadınlarda da adet olmayabilir.
İlaç Yan Etkileri: Bazı ilaçların yan etkisi olarak adetler kesilebilir. Bu ilaçlar anti psikotik ilaçlar, anti depresan ilaçlar,bazı kanser kemoterapi ilaçları,bazı hipertansiyon ya da alerji ilaçlarıdır.
Hayat Tarzı Değişklikleri: Hayat tarzını etkileyen aşağıdaki gibi bazı durumlarda da amenore olabilir:
- Aşırı Düşük Kilo: Normal kilonun yaklaşık %10 kadar altına düşmek, vücutta bazı hormon fonksiyonlarını etkileyebilir ,bu da yumurtlamanın olması engeller. Özellikle anoreksi ve bulemi hastaları bu açıdan risk grubundadır.
- Aşırı Egzersiz: Özellikle profesyonel olarak spor yapan ve ağır egzersiz yapan kadınlarda, stres, düşük vücut yağı ve aşırı enerji harcanması nedeniyle amenore görülebilir.
- Stres: Aşırı stres durumu beyinde hipotalamus adı verilen organı etkileyebilir. Bu organ vücuttaki işleyişi sağlayan pek çok hormonun salgılanmasından sorumludur. Genellikle stres azaldıktan sonra, adetler normale döner.
Hormon Bozuklukları:
- Polikistik Over Sendromu: Normal döngüsel hormon salgısının ve yumurtlamanın bozulduğu genetik kökenli bir hastalıktır.
- Tiroid Hastalığı: Tiroid bezinin az ya da çok çalışması adet düzenini bozabilir.
- Hipofiz Bezi Tümörü: İyi huylu küçük kitlelerdir, ancak hormon salgısını bozarlar.
- Erken Menopoz: 40 yaş altı bazı kadınlarda, yumurtalıkta yumurta rezervi azaldığı için menopoz görülebilir.
Yapısal Sorunlar:
- Rahim Yaralanması: Bazı küretaj işlemlerinden,rahim içi myom ameliyatlarından ya da sezaryenlerden sonra, rahim iç duvarında yapışıklıklar oluşabilir. Bu durum Asherman Sendromu olarak adlandırılır. Bu durum amenoreye sebep olabilir.
- Kalıtsal Olarak Üreme Organlarının Yokluğu: Rahim rahim ağzı ya da vajinanın yokluğu ile doğan kız çocuklarında, adetler hiç olmayabilir.
- İmperfore Himen: Kızlık zarı üzerinde olması gereken açıklık bulunmazsa, adet döneminde ağrı olur, ancak kanama vajina içinde birikeceği için adet görülemez. Cerrahi olarak, kızlık zarında bir açıklık oluşturarak tedavi edilir.